Taalmodel: veel – vele

GOED Door de dood van de president steken er veel moordtheorieën de kop op…
GOED Door de dood van de president steken er veel moordtheorieën de kop op…

VERKLARING
Nog een goed-goed-combinatie.
Het hangt er vanaf wat de spreker of schrijver wil uitdrukken.
In sommige gevallen is “vele” echter niet mogelijk.
Tussen “veel” en “vele” is er in de meeste gevallen alleen een stijlverschil.
“Veel” is de neutrale vorm, “vele” wordt vooral gebruikt in schrijftaal en heeft een wat formeler karakter. In de uitspraak kan “vele” ook gebruikt worden om extra nadruk te leggen.

In sommige contexten kan de keuze voor een van beide vormen een subtiel betekenisonderscheid weergeven. Met de verbogen vorm “vele” wordt dan meer de nadruk gelegd op de afzonderlijke onderdelen binnen een geheel, terwijl “veel” het aantal of de groep als geheel benadrukt.

In de volgende zinnen zijn beide vormen mogelijk:

  • Jenny had vele redenen om bij Peter weg te gaan (verscheidene redenen)
  • Jenny had veel redenen om bij Peter weg te gaan (een groot aantal)

In de hier volgende zinnen, daarentegen, waar duidelijk de nadruk gelegd wordt op het (grote) aantal, lijkt “vele” dan weer twijfelachtig of zelfs uitgesloten:

  • Pipi Langkous heeft rood haar en veel sproeten. (“vele” is uitgesloten)
  • David heeft gisteren veel aandelen gekocht. (“vele” is twijfelachtig)

Meer hier.