Enkele jaren gelden had ik eens een vrije zondag, en ik krabbelde toen een stuk van een verhaal neer. Het belandde ergens op een harde schijf, en er gebeurde niets meer mee.
Toen Chat GPT bekend werd, begon ik ermee te experimenteren om te zien wat het zou opleveren.
Dat was niet veel, al was het amusant om het ding teksten over het scherm te zien gieten.
Enkele dagen gelden wou ik het eens vergelijken met een tekst die ik zelf had geschreven, en ik herinnerde met wat ik die zondag in de gauwte had in elkaar geflanst, zonder dat ik er meer mee had gedaan dan de spelfouten eruithalen.
Toen ik het herlas, dacht ik: wel verdorie, dat komt naast Chat GPT wel aardig uit te de verf.
Ruimteschip V144E
door Peter Motte
De Torkar had geen tijd om te zuchten. De controlepanelen voor hem en de professionele toonloze stemmen uit de koptelefoon van zijn ruimtehelm die cijfers en toestanden melden, drukten de onmiddellijke omgeving buiten zijn waarnemingsveld. Links en rechts de copiloten die niet meer deden dan controleren of de voorschriften goed werden opgevolgd, in het schermduister van geel oplichtende schermen met zwarte symbolen.
Lanceringen waren al sinds de 20e eeuw routine, maar als duizenden parameters niet precies op elkaar zijn afgestemd, kon er nog altijd iets verkeerd lopen. Doden zouden er niet vallen, maar het project kon maanden vertraging oplopen, en de situatie aan de binnenrand van de Kuipergordel liet dat niet toe.
De Torkar had geen aandrang om te zuchten. Het draaiboek perfect aflopen vroeg geen zware fysieke inspanning, hoogstens dat alle andere gedachten uit het hoofd werden gehouden. Daarom kwamen statusupdates ritmisch binnen en hadden ze de procedures tientallen keren geoefend. Er was geen plaats voor verwachting of onrust, ook niet voor improvisatie of afwisseling. Routine was de beste garantie dat alles foutloos verliep.
Ir. brandstofdynamica Harry J. Decream, de linker copiloot, drukte op een enter-touchfield om zijn definitieve fiat te geven. Twee seconden later lichtte een groen vlakje op bij ir. nano-elektromechanica Eystein Orre, de rechter copiloot, waarop hij een enter-touchfield activeerde.
Op het controlescherm van de Torkar lichtte bovenop een piramide groene go-velden een tweede groen veld op naast een ander dat kort tevoren was ingeschakeld. Hij aarzelde niet, schakelde zijn bewegingen in het ritme van de toonloze stem in, en drukte op een amber vlak bovenop de top van de groene piramide.
Het vlak werd groen.
Deze keer slikte de Torkar.
De toonloze stem schakelde van statusupdates over naar aftellen.
De cryogene brandstoftanks stonden onder maximale druk. De accu’s hadden hun volle capaciteit bereikt. De kleppen werden geactiveerd. De toegangen vacuümdicht afgesloten. De computerklokken gereset en de aftelcyclus werd gestart.
Dat gebeurde allemaal binnen een halve seconde, met tussen elke nieuwe status net voldoende tijd om controlecycli sensorgegevens te laten vergelijken met waarden in de vluchtdatabanken en bij elke afwijking de procedures stil te leggen.
De Torkar verloor het scherm uit het oog, keek beurtelings naar Harry en Eystein. Ze konden niets meer doen. Ze waren volledig overgeleverd aan de beslissingen van de vluchtcomputers. De Torkar besefte dat zijn rechterwijsvinger trilde, zoals hij altijd deed nadat hij het onherroepelijke laatste touchfield had geactiveerd.
Hij kon het ritme van de aftelling niet meer gebruiken om zich te concentreren op de volgende handelingen die hij moest doen. Er waren geen volgende handelingen meer. Er konden maar twee dingen gebeuren: of de lancering slaagde, of ze mislukte en hun leven was afhankelijk van de correcte procedures van de reddings-AI, die elektrische circuits zou verbreken of sluiten, explosiebouten zou laten ontploffen, en alle inzittenden in stukken van het ruimteschip in lange bogen terug naar de aarde zou sturen.
De Torkar dacht altijd dat hij vlak voor het ontsteken van de motoren een klik hoorde. Hij wist nooit of het inbeelding was. De motoren lagen ver onder hem, met daartussenin brandstoftanks, ondersteunende apparatuur, andere motoren, nog meer brandstoftanks, nog meer apparatuur, voorraden en allerlei uitrusting die hij alleen maar kende van blokdiagrammen en die hij nooit had gezien. Het kon niet dat hij een klik hoorde. Maar hij zou altijd gezworen hebben dat hij de klik hoorde waarmee de eerste klep de explosieve brandstoffen uit de tank losliet en onder druk van de turbopompen de leidingen inspoot, op weg naar de ontstekingscircuits van de pre-verbrandingskamers, waar de vloeistof in contact kwam met de oxydator en met explosief geweld tot een enorm volume uitbarstte, de leidingen en lassen net niet deed kraken, de buizen leek te verwringen en door de tegendruk van turbopompen die in overdrive schoten door de uitlaatkokers werd gejaagd, weg de ruimte in, als een waanzinnige kracht die dol wegraasde in scherpe vlammen die alle atmosferische moleculen waarop ze botsten uit hun verband rukte.
De waterkannonnen die de geluidsgolven moesten dempen konden niet verhinderen dat de omhoogschietende temperaturen de betonnen startsokkel deden splijten, terwijl de stortvloed explodeerde in enorme wolken, die de lange raket binnen enkele seconden oversteeg, tot die zich steeds sneller van de aarde loswrong en recht omhoog vloog.
Bovenin de stuurcabine kon geen enkele piloot door de trillingen en het gedaver nog een symbool op de schermen onderscheiden. Ze zagen alleen nog maar zwarte en gele vegen voor hun ogen. Iedereen had zijn eigen tactiek ontwikkeld om de razernij van de lancering door te komen. Sommigen sloten de ogen en lieten gewoon alles over zich heen komen, zoals de Torkar. Anderen lieten zich gewoon meetrillen en probeerden te genieten van de verborgen ritmes in het gebulder, zoals Harry. En Eystein wist dat hij weer eens in zijn broek zou pissen, maar gaf niet om fysionomische reacties waar hij niets tegen kon beginnen, zolang hij maar kon genieten van nog een lancering. Onbezorgd in je broek durven pissen is ook een soort bevrijding.
°°°°
Twee maanden eerder was een laserbericht uit de binnenste rand van de Kuipergordel binnengelopen. Het was door de grote communicatiespiegels in een Lagrange-punt rond Saturnus opgevangen en via een ingewikkeld maar door de ligging van de planeten razendsnel traject naar Mars geschoten, naar de planetoïdengordel, en dan naar het Interplanetaire Communicatiestation op de Maan. Daar was het ontcijferd en clandestien via het dark web naar een basis van de Torkar geschoten, die binnen twee seconden na de aankomst ervan werd gewekt.
Typische bedscène over hoofdpersoon die wordt gestoord. Hij al wakker en overeind kruipend. Zij kreunend “Wa’s er?” Hij iets geruststellends mompelend en naar de badkamer. Deur open. Deur dicht. Licht aan. Op oorlelletje drukken om smart te activeren. “Vanwaar?” zei hij, nog niet goed articulerend.
Professioneel vlak antwoord. “Niet helemaal bekend. Het sein was gestoord.”
“Gestoord?” Geforceerd klaarwakker. Een hartslag die wat lui te laat kwam. Vervelende lichtprikken in de ogen. “Met welke code?”
“Quantum-encryptie specificatie MIV.”
“Hoe kan er dan een stuk ontbreken?”
“We denken dat het bij de bron gebeurde.”
Water over het hoofd.
“En waar was dat ongeveer?”
Terwijl hij nieuw ondergoed aantrok.
“Rekening houdende met de kracht van de straal moet het van de binnenrand van de Kuipergordel komen.”
Worstelend met kleding.
“En als we er rekening mee houden dat het bij Saturnus aankwam, kunnen we ongeveer een schatting van de regio maken, maar die is nog altijd zo’n 20° van de binnenrand, in een kegel waarvan de punt toch minstens een miljoen kilometer verder van de Zon ligt. Omdat we niet helemaal kunnen uitsluiten dat de straal op een of ander ruimteobject werd teruggekaatst, moeten we voorzichtig zijn met precieze afstandsbepalingen. Het gebied is dus nog altijd enorm, en het is daar nog niet helemaal in kaart gebracht.”
“En van wie zou het komen?”
“Ruimteschip V144E.”
De badkamerdeur ging open. Er stond een verwarde hoop haar in de deuropening met daaronder een zijden kamerjas tot op de grond. “Moe’je weg?” Gaap.
“Ja,” zei hij, terwijl hij de noodzaak de laatste resten slaap liet doorbreken.
“Waarom?” zei de hoop haar. Een slanke hand wreef de lokken weg en toonde een frons.
“Weet ik nog niet,” zei hij. Gaf haar een kusje terwijl hij langs haar heen schoof. “Ik laat wel wat weten.” Hij stapte de slaapkamer door en riep nog: “Als ik mag.” Sloot de deur en was weg.
°°°°°°
“Mooi, gewichtloosheid over 15 seconden. Oeps verkeerd!” zei Harry. ” ’t Is er al!”
“Jaja,” antwoordde Eystein. “Dat is een van die vele aankondigingen waar ik toch niet op let. Motoren uit is zwaartekracht weg.”
“Geen gedreuzel, jongens,” zei de Torkar, “we moeten sneller dan anders doorschieten om de extra-planetaire booster op te pikken.”
“Nog dertig seconden voor GTO-injectie,” zei Harry.
“Iedereen in de passagierscabine is netjes blijven zitten,” meldde Eystein.
“Zeker?” plaagde Harry. “Je bent tenslotte nano-elektromechanicus, geen stuwadoor van levende vracht.”
“Harry, ik ben ingenieur,” zei Eystein.
“Komaan, dertig seconden zijn zo om,” zei de Torkar. Hij drukte op een amber verwittings-touchfield dat rood oplichtte. In de passagierscabine flikkerden waarschuwingspanelen die aftelden naar de GTO-start.
“Mooi,” zei Harry. “NU!”
Ze voelden alle drie een mokerslag over hun hele achterkant: hoofd, rug, benen … alsof de hele schietstoel hun naar voren duwde. Plotseling was er weer een onder- en bovenkant, met het onverwachte gevoel dat iets hun met alle geweld tegen de commandopanelen, voorruit en cockpitwand wou smakken, en daar alleen maar niet in slaagde omdat die zich leken in te spannen om hun voor te blijven.
Toen viel de druk plots weer helemaal weg, en kregen ze weer het rare gevoel dat hun kleren niet wisten dat ze om hun heen zaten.
“Oké,” zie de Torkar, “er is in elk geval genoeg tijd om nieuw ondergoed aan te trekken voor de motor ons in de geostationaire baan zet.”
“Gehoord, IJs?” zei Harry. “Ik ruik je tot hier.”
“Door je ruimtepak en de helm?” vroeg Eystein. “Daarom mocht je bij het korps. Je hebt superkrachten.”
“Dat is een bekentenis, IJs,” plaagde Harry.
“Inderdaad, ik beken,” zei Eystein. “Ik ontbeer de superkracht om in ruimtepak ondergoed te verversen.”
“Een ramp voor de mensheid in je onmiddellijke omgeving,” zei Harry.
“Controles!” zei de Torkar.
“Niks aan de hand,” antwoordde Harry. “Dit is erg routine.”
“Niets is routine in ruimtevaart,” zei Eystein, “en zeker dit keer niet. Direct doorschieten naar GTO en daarna in GEO, dat gebeurt niet vaak.”
“O jawel, hoor,” zei Harry. “De militairen doen het bijna altijd. Drukke baasjes, die militairen.”
(2 november 2011) (1574 woorden)
(c) Peter Motte, 2023
Vertaalbureau Motte 