Maand: juli 2023

Dictionaries … dictionaries …

Translation Agency Motte is a long standing business, and during all those years we accumulated a lot of dictionaries.

The picture doesn’t show everything we ever had, because the Van Dale’s are often replaced by younger versions, and then we try to get rid of the older ones. They’re still useful for most people.

The picture also doesn’t show our electronic dictionaries, online dictionaries and of course the databases we have compiled ourselves during all those years.

Taalmodel: laten vervallen

FOUT De trein van 8 uur naar Antwerpen werd afgeschaft.

GOED De trein van 8 uur naar Antwerpen is vervallen.

VERKLARING

“Afschaffen” betekent er definitief een eind aan maken of definitief met iets stoppen. Een treinverbinding die maar één keer niet plaatsvindt, wordt niet afgeschaft. In dat geval kun je wel zeggen dat de trein “vervalt”, dat men hem “laat vervallen”, of dat hij “is vervallen”.

Taalmodel: vacaturestop

FOUT Het bedrijf probeerde ontslagen door automatisering te vermijden door een aanwervingsstop.

GOED Het bedrijf probeerde ontslagen door automatisering te vermijden door een vacaturestop.

VERKLARING

“Aanwerving” is natuurlijk afgeleid van “aanwerven”, en daar begint het probleem.

“Aanwerven” wordt gebruikt voor rekrutreren of ronselen van bijvoorbeeld krijgsvolk of zeelieden, of om leden te werven voor een partij of vereniging. Het kan ook algemeen “in dienst nemen” betekenen, maar dat is al een afgeleide betekenis.

Maar toch is dat niet het echte probleem. Het zelfstandig naamwoord “aanwerving” is gewoon geen correct Nederlands. Daardoor is ook “aanwervingsstop” geen correct Nederlands. Wel goed is “vacaturestop”.

Blik achter de schermen van een vertaling (4)

Deze keer een kleinigheidje, dat wat te maken lijkt te hebben met valse vrienden, maar niet heus.

De oorspronkelijke Duitse zin was:

Details wie Antenne, Luftpumpe oder Handlauf vertiefen die optische Nähe eines Modells zum Vorbild.

Dat “vertiefen” is wel degelijk “verdiepen” in het Nederlands, en je kunt inderdaad zeggen dat een tekst “diepgang” heeft. Ook voor andere zaken, zowel concrete als abstracte, kan “diep” of “diepgang” worden gebruikt om weer te geven dat iets grondiger is.

Maar het werkwoord “verdiepen” past niet echt in de vertaling van bovenstaande zin. We maken het ons echter niet te moeilijk, en letten even alleen op dat “vertiefen”:

Details, zoals antenne, luchtpomp of handgreep, verdiepen de visuele gelijkenis van het model met het voorbeeld.

Even tussendoor: “optisch” wordt het best vertaald met “visueel”. En natuurlijk is “Nähe” als “nabijheid” ook geen goede oplossing. Maar dat terzijde.

Waar wij uiteindelijk mee eindigden was:

Details, zoals antenne, luchtpomp of handgreep, verhogen de visuele gelijkenis van het model met het voorbeeld.

Met andere woorden: “vertiefen” werd vertaald als… “verhogen”!

Toegegeven: je kunt ook vasthouden aan “Nähe”, zodat je iets krijgt met “in de buurt”:

Door details, zoals antenne, luchtpomp of handgreep, blijft het model visueel meer in de buurt van het voorbeeld.

Maar dan moet je nog meer veranderen, en geef toen, “vertiefen” vertalen met “verhogen” is veel grappiger.