EERSTE VARIANT Vandaag maken we kennis met de mensen die hem nauw aan het hart liggen.
TWEEDE VARIANT Vandaag maken we kennis met de mensen die hem na aan het hart liggen.
VERKLARING
‘Na’ betekent ‘dicht bij’.
Maar daarmee is ons probleem niet opgelost.
Geen enkele Van Dale lijkt de uitdrukking ‘nauw aan het hart’ te kennen, wel ‘na aan het hart’.
De Taaladvies.net klasseert ‘nauw aan het hart’ echter als standaardtaal.
De uitdrukking is wel opgenomen in enkele taalboeken, maar die zijn allemaal Vlaams. En twee daarvan geven expliciet of impliciet de voorkeur aan ‘na aan het hart’:
Stijlboek VRT (2003) doet dat expliciet, en het Vlaams-Nederlandswoordenboek (2003) doet dat impliciet door het als Vlaams te klasseren.
We moeten we daar dan mee aanvangen?
Een zoektocht met een populaire zoekmachine levert het volgende op:
- nauw aan het hart
- Belgische Nederlandstalige sites: 49.300 pagina’s
- Nederlandse Nederlandstalige sites: 750 pagina’s
- na aan het hart
- Belgische Nederlandstalige sites: 30.500 pagina’s
- Nederlandse Nederlandstalige sites: 47.800 pagina’s
(meting uitgevoerd op 24 april 2007)
Met andere woorden: in Nederland is de uitdrukking ‘nauw aan het hart’ heel weinig gebruikt, en is er een heel sterke voorkeur voor ‘na aan het hart’.
In België is er een voorkeur voor ‘nauw aan het hart’, maar is ‘na aan het hart’ heel goed bekend en wordt het veel gebruikt. Wat doe je met zulke resultaten?
Vertalers zou ik aanraden te kiezen voor ‘na aan het hart’. Schrijvers daarentegen kunnen best gebruik maken van hun vrijheid om te doen wat ze willen.
Ik ben er geen voorstander van om voortdurend woorden en uitdrukkingen te vermijden omdat ze in Nederland minder bekend zijn dan in België, omdat zoiets onvermijdelijk tot taalverarming leidt.
Wat is er tenslotte mis mee dat het Nederlands twee uitdrukkingen zou kennen voor ‘na/nauw aan het hart liggen’?
Maar als vertaler moet je wel zeker zijn dat je tekst door zo veel mogelijk mensen wordt begrepen, en vandaar dat ik vertalers aanraad het te vermijden.
De vraag is waarom er zo’n groot verschil is tussen Nederlandse en Belgische sites.
Daarom onderzochten we ook het voorkomen van de woordjes ‘na’ en ‘nauw’.
- nauw
- Belgische Nederlandstalige sites: 762.000 pagina’s
- Nederlandse Nederlandstalige sites: 1.270.000 pagina’s
- na
- Belgische Nederlandstalige sites: 1.900.000 pagina’s
- Nederlandse Nederlandstalige sites: 6.260.000 pagina’s
(meting uitgevoerd op 24 april 2007)
Met andere woorden: het woordje ‘na’ wordt zowel in België als in Nederland meer gebruikt dan het woordje ‘nauw’.
De vraag is natuurlijk: waarom?
Beide woordjes hebben veel betekenissen. In de uitdrukking ‘nauw aan het hart’ is ‘nauw’ een voorzetsel, maar in ‘een nauwe straat’ is het een bijvoeglijk naamwoord. Het kan zelfs een zelfstandig naamwoord zijn: ‘Hij zit in het nauw.’
Aangezien ‘na’ in veel gevallen een voorzetsel is (een zoekmachine geeft ‘na’ ook als afkorting), kent het veel betekenisvarianten.
Zonder grondiger onderzoek kan dus nauwelijks iets worden besloten op basis van het voorkomen van ‘na’ en ‘nauw’.
Vertaalbureau Motte 