Bijna elke vertaling levert stijloefeningetjes op. Dat geldt voor alle talencombinaties, maar niet altijd op dezelfde manier.
Als van de ene brontaal naar een bepaalde doeltaal woordvolgorde zonder problemen kan worden overgenomen, is dat voor een andere brontaal misschien helemaal het geval niet.
Sterker nog: alhoewel Duits voor Nederlandstaligen relatief doorzichtig is in vergelijking met Frans en Engels, krijg ik toch vaak het gevoel dat de zinsvolgorde veel minder moet worden aangepast van Engels dan van Duits naar Nederlands.
Cijfers daarover heb ik niet, maar misschien kan iemand me in de commentaren naar interessante bronnen doorverwijzen.
Een mooi voorbeeld van het omgooien gaf me deze Duitse zin:
“Unter tosendem Applaus und Gejubel dann ein erneuter Ortswechsel.”
De voor de hand liggende vertaling is:
“Onder daverend applaus en gejubel volgt dan een nieuwe verhuizing.”
Maar die zin loopt om een of andere reden niet. Hij lijkt te stokken na het het woord “gejubel”, alsof daar een cesuur ligt. Waarom is me niet duidelijk.
Bovendien lijkt “daverend applaus en gejubel ” een samentrekking van “daverend applaus en daverend gejubel”, maar een “daverend gejubel” is geen normale Nederlandse uitdrukking. Dat probleem kunnen we oplossen door de volgorde te veranderen:
“Onder gejubel en daverend applaus volgt dan een nieuwe verhuizing.”
Dat is al een stuk beter, maar het wekt de indruk dat er ook iets bij “gejubel” moet staan. Dus heb ik “daverend” maar geschrapt:
“Onder gejubel en applaus volgt dan een nieuwe verhuizing.”
En in die zin valt “dan” ook door de mand als overbodig, wat ten slotte een zin oplevert die het idee veel kernachtiger uitdrukt:
“Onder gejubel en applaus volgt een nieuwe verhuizing.”
Overigens is er wel meer aan de hand.
“Tosend” wordt eigenlijk niet vertaald met “daverend”, maar met “razen”, “donderen”, “gieren” of “(wild) bruisen”. Ten minste, dat stelt een gezaghebbend woordenboek voor, wat ik dus helemaal niet wou volgen.
Datzelfde woordenboek kende trouwens het woord “Gejubel” niet, wel “Jubel” en het werkwoord “jubeln”, en die zouden in de eerste plaats door “gejubel” en “jubelen” moeten worden vertaald, wat ik ook niet aanvaardde. De tweede keuzen, “gejuich” en “juichen”, leken me veel beter te passen.
Vertaalbureau MOTTE 